Thuốc chủ vận GLP-1: Tín hiệu giảm nguy cơ tử vong 5 năm ở bệnh nhân ung thư đại tràng

Theo ADA 2025, vai trò của thuốc chủ vận GLP-1 đã vượt ra ngoài kiểm soát đường huyết và hỗ trợ giảm cân, với nhiều bằng chứng về lợi ích trên tim mạch và chức năng thận. Đáng chú ý, một nghiên cứu gần đây tại Đại học California còn cho thấy tín hiệu tác động tích cực của nhóm thuốc này ở bệnh nhân ung thư đại tràng.

GLP-1 và ung thư đại tràng: Tín hiệu mới về giảm nguy cơ tử vong 5 năm

Các đồng vận thụ thể GLP-1 (GLP-1 RAs – như semaglutide, tirzepatide…) vốn được dùng cho ĐTĐ type 2 và béo phì đang dần cho thấy nhiều lợi ích ngoài đường huyết: tim mạch, thận, não và hiện nay là ung thư đại trực tràng.  

Một nghiên cứu mới đăng trên Cancer Investigation đã phân tích dữ liệu thực tế từ hệ thống University of California Health Data Warehouse, tập trung vào người bệnh ung thư đại tràng.

 Thiết kế nghiên cứu

• Hồi cứu trên 6.871 bệnh nhân ung thư đại tràng nguyên phát (tuổi trung bình ≈ 70.8 và 50.9% là nam giới).
• Dữ liệu chẩn đoán trước 01/2019 để đảm bảo đủ thời gian theo dõi 5 năm.
• Chỉ 103 bệnh nhân có sử dụng GLP-1 RA.
• Biến cố chính: tử vong mọi nguyên nhân trong 5 năm từ thời điểm chẩn đoán.

Kết quả chính

• Nguy cơ tử vong 5 năm: Nhóm dùng GLP-1 RA thấp hơn nhóm chứng lần lượt là 15,5% với 37,1%, (p<0.001).
• BMI trung bình: Nhóm dùng GLP-1 có sự cải thiện hơn so với nhóm chứng: 26.4 với 32.1 (p<0.001).

• GLP-1 RA liên quan với:
• Giảm rõ rệt tỷ lệ tử vong 5 năm (OR = 0,379; 95% CI: 0,21–0,64, p<0.001) sau khi hiệu chỉnh nhiều yếu tố gây nhiễu (tuổi, bệnh kèm, mức độ nặng bệnh, chỉ dấu CEA…).
• Tín hiệu lợi ích:
• Tập trung rõ nhất ở nhóm béo phì mức cao (BMI ≥ 35) qua nhiều mô hình phân tích khác nhau.

Điều này gợi ý GLP-1 RA có thể cải thiện sống còn ở bệnh nhân ung thư đại tràng, đặc biệt là nhóm có rối loạn chuyển hóa và béo phì nặng.

Cơ chế tác động tiềm năng của nhóm chủ vận GLP-1

Tác giả và các chuyên gia bình luận cho rằng lợi ích tiềm năng có thể đến từ cả đường “nội khoa chuyển hóa” lẫn “trực tiếp trên khối u”. Một số cơ chế đề xuất có thể kể đến:  

• Cải thiện đề kháng insulin, giảm tăng insulin/IGF – những yếu tố thúc đẩy tăng sinh tế bào u.
• Giảm viêm hệ thống, điều hòa môi trường vi mô khối u (tumor microenvironment).
• Giảm cân và cải thiện chuyển hóa ở bệnh nhân béo phì, làm suy yếu môi trường thuận lợi cho u phát triển.
• Có thể có tác động trực tiếp lên tế bào ung thư (ức chế tăng sinh, thúc đẩy apoptosis) qua các cơ chế đã thấy trong nghiên cứu tiền lâm sàng.
• Đồng thời, GLP-1 RA còn giảm biến cố tim mạch, vốn là nguyên nhân tử vong cạnh tranh ở nhóm bệnh nhân có nguy cơ tim mạch cao.

Những tín hiệu lâm sàng tích cực khởi đầu

Kết quả nghiên cứu thu được đã có những tín hiệu lâm sàng tích cực đầu tiên có thể kể đến như: 

• Cỡ mẫu lớn, dữ liệu “real-world”,
• Kết quả nhất quán sau nhiều phương pháp hiệu chỉnh,
• Tập trung lợi ích ở bệnh nhân BMI rất cao (>35) tạo nên một “tín hiệu sinh học hợp lý” (biologically coherent) làm tiền đề cho các nghiên cứu tiến cứu trong tương lai.

Những định hướng tiếp theo trong tương lai

• Thử nghiệm ngẫu nhiên, có đối chứng, đánh giá GLP-1 RA như điều trị hỗ trợ bên cạnh phác đồ chuẩn ung thư đại tràng, có phân tầng theo BMI và thời điểm dùng so với phẫu thuật/hoá trị.
• Các đoàn hệ tiền cứu có thu thập đầy đủ giai đoạn bệnh, liều, thời gian, tuân thủ, dữ liệu genomics của khối u, biomarker hệ thống và kết cục do bệnh nhân báo cáo.
• Nghiên cứu cơ chế tập trung vào tín hiệu viêm, trục insulin/IGF, hệ vi sinh ruột, để xem lợi ích đến từ khối u, từ vật chủ, hay cả hai.

Nguồn:

1.     MedicalNewsToday

2.     https://doi.org/10.1080/07357907.2025.2585512

3.     https://www.sciencedaily.com/releases/2025/11/251112011810.htm