Dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu kẽm

Thiếu kẽm phổ biến toàn cầu, đặc biệt ở các nước đang phát triển. Có thể do di truyền hoặc mắc phải, thiếu kẽm thường gây nhiễm trùng, viêm, tiêu hóa và tổn thương da. Điều trị chủ yếu bằng bổ sung đường uống, giúp cải thiện nhanh chóng. Đánh giá và quản lý thiếu kẽm đòi hỏi sự phối hợp từ nhóm liên ngành.

Vai trò của kẽm và nguồn cung cấp kẽm

Kẽm là vi chất dinh dưỡng thiết yếu tham gia vào chuyển hóa protein, lipid, axit nucleic, và phiên mã gen. Nó đóng vai trò quan trọng trong sinh sản, miễn dịch và sửa chữa vết thương, ảnh hưởng đến đại thực bào, bạch cầu trung tính và tế bào giết tự nhiên.

Dù là nguyên tố vi lượng phong phú, kẽm không được lưu trữ lâu trong cơ thể, do đó cần bổ sung thường xuyên qua thực phẩm như thịt, cá, hàu, đậu, và hạt. Hoặc ác thực phẩm bảo vệ sức khỏe. Thiếu kẽm, phổ biến ở các nước đang phát triển, gây giảm tăng trưởng, rối loạn tình dục, viêm và các vấn đề tiêu hóa, da.

Nguyên nhân gây thiếu kẽm

Kẽm là một chất không được tổng hợp trong cơ thể con người và cần được bổ sung từ bên ngoài để duy trì mức độ đầy đủ. Lượng kẽm trung bình trong chế độ ăn uống hàng ngày được khuyến nghị (RDA - Recommended Dietary Allowance) do Hội đồng Thực phẩm và Dinh dưỡng của Viện Y học Hoa Kỳ đưa ra. Những yêu cầu này thậm chí còn cao hơn ở phụ nữ mang thai và cho con bú.

Chế độ ăn: Do thức ăn ít kẽm hoặc do trong thức ăn có thành phần phytate và xơ cản trở hấp thu kẽm.

Bú mẹ hoàn toàn: thiếu kẽm có triệu chứng thường thì hiếm xảy ra, nếu có thì ở trẻ sinh non, do các bà mẹ này có hàm lượng kẽm trong sữa rất thấp. Trong đó dấu hiệu thiếu kẽm ở phụ nữ khá rõ rệt, trong đó biểu hiện lâm sàng chính là chứng viêm da.

Các nguyên nhân bệnh  khác bao gồm:

• Bệnh Crohn.
• Ăn chay.
• Phẫu thuật cắt bỏ ruột.
• Bệnh xơ nang.
• Bệnh hồng cầu hình liềm.
• Bệnh lý gan: nặng và mạn tính.
• Nuôi ăn tĩnh mạch thiếu kẽm: hội chứng thận hư, đái tháo nhạt...
• Vận động viên.

Dấu hiệu cảnh báo cơ thể thiếu kẽm

Thiếu kẽm gây rụng tóc

Rụng tóc có lẽ là một trong những triệu chứng chính mà chúng ta phải nghĩ đến khi nghi ngờ thiếu kẽm.

Kẽm là khoáng chất thiết yếu cho sự nhân lên của tế bào và hấp thu protein, những chức năng này rất quan trọng để có mái tóc dày, bóng mượt. Nhiều nghiên cứu chỉ ra tóc mọc trở lại sau khi bổ sung kẽm.

Móng giòn dễ gãy và có đốm trắng

Những đốm trắng trên móng tay - đôi khi được gọi là vạch Beau - là một trong những dấu hiệu quan trọng của thiếu hụt kẽm.

Móng có thể mọc chậm, giòn và dễ gãy. Điều này là do cơ thể cần lượng kẽm ổn định để phát triển mô và tế bào ở móng, các vấn đề móng phổ biến có thể xảy ra, mà biểu hiện nặng nhất là những đốm trắng.

Răng kém sáng bóng

Kẽm rất cần cho răng khỏe mạnh và nếu bạn có lượng kẽm thấp, bạn sẽ không có hàm răng trắng bóng, chúng có thể dễ dàng bị mẻ và không khỏe. Kẽm là một yếu tố thiết yếu và hiện diện tự nhiên trong mảng bám, nước bọt và men răng.

Nếu bị thiếu kẽm, bạn có thể nhận thấy sự nhạy cảm với mùi, vị giác thay đổi, rêu lưỡi trắng và có thể dễ bị loét miệng cộng với viêm nướu - hay gặp nhất ở những người thiếu kẽm trong chế độ ăn.

Loét miệng

Thiếu kẽm trong chế độ ăn cũng có thể gây loét miệng tái diễn. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng lượng kẽm thấp có thể làm tăng nguy cơ loét miệng và những bệnh nhân có lượng kẽm thấp trong máy thường bị những đợt loét miệng tái diễn.

Mụn hoặc những vấn đề khác trên da

Có giả thuyết cho rằng những người bị mụn trứng cá có thể thiếu kẽm và một số phương pháp điều trị và kháng sinh chữa mụn trứng cá thường chứa kẽm. Một nghiên cứu cho thấy 54% số người bị mụn trứng cá có mức kẽm thấp.

Những người bị thiếu kẽm da cũng hay có những nốt đóng vảy do bị mụn không liền hoặc lâu liền vì kẽm rất cần thiết để chữa lành vết thương.

Xương yếu

Ai cũng biết canxi cần thiết cho xương, nhưng kẽm là một chất khoáng thiết yếu cho sự phát triển và hình thành xương, nhờ chức năng của nó trong tăng trưởng và phát triển của tế bào, cũng như thay mới collagen cần thiết để làm cho xương khỏe mạnh.

Con của những người ăn chay hoặc ăn kiêng nghiêm ngặt có thể bị thiếu kẽm, dẫn đến những vấn đề trong sự phát triển xương ở tuổi nhi đồng và thiếu niên.

Trẻ em biếng ăn, tiêu chảy và thấp còi

Kẽm giúp phục hồi niêm mạc ruột, chậm phát triển là một trong những đặc điểm đặc trưng nhất của thiếu kẽm ở trẻ em, cũng như suy dinh dưỡng protein-năng lượng. Và họ đã chứng minh, phục hồi suy dinh dưỡng có cải thiện hơn khi trẻ vừa tăng cường protein vừa tăng bổ sung kẽm.

Sự phục hồi nhanh hơn của loại bệnh nhân này cũng được cho là do tình trạng niêm mạc ruột được cải thiện, cho phép hấp thụ chất dinh dưỡng hiệu quả hơn.

Làm thế nào để bổ sung kẽm đầy đủ

Thay đổi chế độ ăn uống: bổ sung các loại thực phẩm giàu kẽm như hàu, tôm, thịt bò, ngũ cốc, đậu,...

Bổ sung bằng thực phẩm bảo vệ sức khỏe chứa kẽm với các thành phần như: Kẽm sunfat, Kẽm axetat, Kẽm aspartate, Kẽm orotate, Kẽm gluconate.

Nguồn

1.Maxfield L, Shukla S, Crane JS. Zinc Deficiency. [Updated 2023 Jun 28]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK493231/

2.Institute of Medicine. Food and Nutrition Board. Dietary Reference Intakes for Vitamin A, Vitamin K, Arsenic, Boron, Chromium, Copper, Iodine, Iron, Manganese, Molybdenum, Nickel, Silicon, Vanadium, and Zinc Washington, DC: National Academy Press; 2001.

3.Zinc Deficiency, Malnutrition and the Gastrointestinal Tract Wapnir, Raul A. The Journal of Nutrition, Volume 130, Issue 5, 1388S - 1392S