Cúm mùa: nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng, điều trị và phòng ngừa

Nguyên nhân bệnh cúm mùa

Bệnh Cúm là bệnh nhiễm trùng đường hô hấp gây ra do virus cúm (Influenza virus).

Virus cúm có 4 chủng chính: A, B, C và D. Trong đó, cúm A và B thường gặp ở người, cúm C thường nhẹ và ít triệu chứng, còn cúm D chủ yếu ảnh hưởng đến gia súc và không gây bệnh ở người.

Cúm A còn được gọi là cúm mùa, thường xuất hiện vào mùa đông và xuân, khi có sự chuyển đổi giữa hai mùa. Là loại cúm mùa phổ biến nhất, chiếm 75% ca nhiễm ở người. Cúm A có thể gây dịch lớn và đã từng gây ra các đại dịch như H5N1, H3N2, H1N1.

Tại Việt Nam, bệnh cúm mùa thường gây nên bởi virus A, B, C, trong đó thường gặp nhất ở người là chủng cúm A và B. Dịch cúm mùa có xu hướng lan rộng vào mùa đông và mùa xuân, các chuyên gia cảnh báo đỉnh điểm của mùa cúm tại Việt Nam có thể rơi vào tháng 3 - 4 hoặc 9 - 10 hàng năm và thường tạm lắng vào mùa hè.

10 triệu chứng phổ biến điển hình

Thông thường, các triệu chứng bị cúm có thể xuất hiện và khỏi sau khoảng 1 hoặc 2 tuần. Các triệu chứng cúm thường xuất hiện đột ngột. Sau 7 ngày các triệu chứng giảm dần, cơn ho và cảm giác mệt mỏi có thể kéo dài 1 – 2 tuần tiếp theo.

Biến chứng do cúm

Những ai có nguy cơ cao gặp biến chứng do cúm?

Một số người với các bệnh lý đi kèm có thể tăng nguy cơ gặp biến chứng do cúm, bao gồm các biến chứng nguy hiểm đến tính mạng và có thể cần nhập viện:

- Mắc hen suyễn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc bệnh phổi mạn tính khác.

- Có tiền sử bệnh thận, gan, thần kinh, tim mạch hoặc mạch máu, bao gồm cả đột quỵ.

- Gặp vấn đề về chức năng cơ hoặc khó ho, nuốt hay làm sạch dịch tiết trong đường hô hấp.

- Mắc bệnh tiểu đường.

- Có hệ miễn dịch suy yếu (do HIV/AIDS, ung thư hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch).

- Mắc rối loạn về máu, chẳng hạn như bệnh hồng cầu hình liềm.

- Có chỉ số BMI trên 30 (béo phì).

- Dưới 5 tuổi hoặc trên 65 tuổi.

- Đang mang thai.

- Dưới 19 tuổi và sử dụng aspirin thường xuyên.

- Đang sống trong cơ sở chăm sóc dài hạn.

Các biến chứng có thể gặp phải

Virus cúm có thể tự gây ra các biến chứng hoặc làm suy yếu hệ miễn dịch của bạn, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng thứ phát tại nhiều cơ quan khác nhau trong cơ thể. Các biến chứng và nhiễm trùng thứ phát bao gồm:

- Nhiễm trùng tai.

- Nhiễm trùng xoang.

- Viêm phổi nặng, có thể dẫn đến hội chứng suy hô hấp cấp tính (ARDS) và các tình trạng đe dọa tính mạng khác.

- Sảy thai.

- Dị tật ống thần kinh (NTDs) ở thai nhi trong quá trình phát triển.

Bệnh cúm được điều trị như thế nào?

Nhiều người có thể kiểm soát các triệu chứng của bệnh cúm tại nhà bằng thuốc không kê đơn (OTC) và các liệu pháp khác, bao gồm:

- Nghỉ ngơi nhiều.

- Uống nhiều nước hoặc điện giải để giúp ngăn ngừa mất nước.

- Chườm túi nhiệt hoặc chai nước nóng có thể giúp giảm đau cơ.

- Dùng acetaminophen (Paracetamol) hoặc NSAID (Ibuprofen) có thể giúp hạ sốt và giảm đau đầu và cơ thể.

- Sử dụng thuốc xịt hoặc thuốc thông mũi đường uống như phenylephrine hoặc pseudoephedrine có thể giúp điều trị sổ mũi hoặc nghẹt mũi.

- Dùng thuốc giảm ho (thuốc chống ho) như dextromethorphan có thể giúp làm dịu cơn ho dai dẳng.

- Sử dụng thuốc long đờm như guaifenesin giúp loại bỏ chất nhầy ra khỏi phổi dễ dàng hơn

Tuy nhiên cần tham khảo ý kiến của chuyên gia y tế trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào để đảm bảo an toàn cho bạn. Không tự ý sử dụng thuốc kháng virus, kháng sinh phải tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc.

Cách phòng ngừa cúm

Một cách hiệu quả để giảm nguy cơ mắc là tiêm vaccine cúm hàng năm. Virus cúm có thể thay đổi (đột biến) theo thời gian, vì vậy bạn cần tiêm chủng hàng năm.

Các biên pháp để giảm nguy cơ mắc cúm bao gồm:

- Luyện tập thể dục thể thao, bổ sung vitamin, ăn uống dưỡng chất đầy đủ, tăng cường sức đề kháng cơ thể.

- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước. Nếu bạn không thể sử dụng xà phòng và nước, hãy sử dụng dung dịch sát trùng tay chứa cồn.

- Che mũi và miệng khi bạn hắt hơi hoặc ho. Ho hoặc hắt hơi vào khuỷu tay hoặc khăn giấy thay vì tay không.

- Tránh tiếp xúc với người khác khi bạn hoặc họ bị cúm hoặc các bệnh truyền nhiễm khác.

- Đeo khẩu trang nếu bạn bị bệnh và đi đến nơi đông người.

- Tránh chạm tay vào mặt, mắt, mũi và miệng.

- Không dùng chung thức ăn hoặc dụng cụ ăn uống (nĩa, thìa, cốc) với người khác.

Nguồn

1.    Bệnh cúm mùa: Nguyên nhân, biểu hiện, cách điều trị và phòng ngừa

2.    NHẬN BIẾT CÚM QUA CÁC GIAI ĐOẠN PHÁT TRIỂN CỦA BỆNH | TT Y tế Quận 10

3.    Advances in Clinical and Experimental Medicine

4.    Healthy Habits to Prevent Flu | Influenza (Flu) | CDC