Ăn “takeaway” thường xuyên: Khi bữa ăn tiện lợi đẩy chế độ ăn về phía gây viêm

Một nghiên cứu trong tạp chí Food Science & Nutrition đã tìm ra mối tương quan về tình trạng viêm do chế độ ăn uống, đặc biệt là  tần suất tiêu thụ đồ ăn nhanh và nguy cơ các bệnh lý tim mạch chuyển hóa.

Gánh nặng bệnh tim mạch chuyển hóa và mối liên hệ với tiêu thụ thức ăn “take away”

Bệnh lý tim mạch đến nay vẫn là nguyên nhân gây tử vong và tàn tật trên thế giới và có xu hướng gia tăng trong những năm trở lại đây. Theo thống kê cho thấy, số ca tử vong do bệnh tim mạch còn cao hơn số ca tử vong do ung thư hoặc bệnh lý hô hấp mãn tính. Hơn thế nữa, sự dịch chuyển về nhân khẩu học trong các yếu tố nguy cơ chuyển hóa tim mạch đang có xu hướng trẻ hóa.

Việc tiêu thụ đồ ăn nhanh có liên quan đến nguy cơ mắc các bệnh tim mạch chuyển hóa ở người trẻ tuổi. Nó gây ra béo phì, tăng huyết áp và cholesterol cao do hàm lượng calo cao nhưng chất dinh dưỡng thấp, cộng thêm việc thiếu rau quả.

Viêm nhiễm do chế độ ăn và mối liên hệ với nguy cơ bệnh tim mạch

Viêm mạn tính ở mức độ thấp, phản ánh sự kích hoạt miễn dịch lặp đi lặp lại, là yếu tố trung tâm trong bệnh lý tim mạch . Viêm do chế độ ăn uống là nguyên nhân chính gây ra bệnh tim mạch , thúc đẩy tình trạng viêm toàn thân và hình thành mảng xơ vữa động mạch và huyết khối. Điều này dẫn đến sự phát triển của Chỉ số viêm do Chế độ ăn uống ( DII ), định lượng nguy cơ viêm liên quan đến việc tiêu thụ các thành phần dinh dưỡng cụ thể.

Hiện nay, có rất ít các dữ kiện lâm sàng cho thấy mối liên hệ giữa thức ăn nhanh và chứng viêm do chế độ ăn uống. Những bằng chứng như vậy rất cần thiết để đưa ra các khuyến nghị về điều chỉnh chế độ ăn uống cho người trẻ và người trung niên, nhằm thúc đẩy sức khỏe tim mạch suốt đời.

Kết quả nghiên cứu từ NHANES giai đoạn 2009-2018

Nghiên cứu này sử dụng dữ liệu từ 8.556 người tham gia Khảo sát Sức khỏe và Dinh dưỡng Quốc gia ( NHANES ) giai đoạn 2009–2018, ghi nhận việc tiêu thụ thức ăn mang đi, chỉ số viêm nhiễm trong chế độ ăn uống và nguy cơ chuyển hóa tim mạch của họ, đồng thời xem xét mối liên hệ giữa các yếu tố này. Khoảng 61% nam giới so với 39% nữ giới có tần suất tiêu thụ thức ăn mang đi cao nhất.

Những người có tỷ lệ tiêu thụ cao nhất thường có các chỉ số sức khỏe kém hơn, lượng cholesterol lipoprotein mật độ cao ( HDL ) tốt thấp hơn, tổng lượng cholesterol tương tự, lượng đường huyết lúc đói cao hơn và ít có khả năng hút thuốc hơn. Ngược lại, họ có nhiều khả năng có thu nhập cao hơn, cân nặng và chiều cao lớn hơn, nồng độ insulin cao hơn và kháng insulin.

Các chỉ số viêm nhiễm và sự thay đổi chất dinh dưỡng

Điều thú vị là chỉ số DII cao hơn khi lượng tiêu thụ thức ăn mang đi thấp hơn, và ngược lại. Tuy nhiên, điều này phản ánh các mô hình cơ bản chưa được điều chỉnh; trong các mô hình được điều chỉnh đầy đủ, lượng tiêu thụ thức ăn mang đi cao hơn có liên quan đến chỉ số DII được điều chỉnh theo năng lượng cao hơn . Nhóm có lượng tiêu thụ thức ăn mang đi cao hơn có mức độ nhiều thành phần dinh dưỡng cao hơn, đặc biệt là chất béo không bão hòa đa và chất béo bão hòa, trong khi rượu, vitamin B6 và E, và một số nguyên tố vi lượng giảm xuống.

Phân tích hồi quy logistic hoặc tuyến tính có trọng số cho thấy việc tiêu thụ thức ăn mang đi sáu lần một tuần trở lên có liên quan đến chỉ số viêm nhiễm do chế độ ăn uống điều chỉnh theo năng lượng ( DII ) cao hơn so với một lần một tuần hoặc ít hơn. Có sự gia tăng đáng kể (β = 0,226). Sự gia tăng này đặc biệt rõ rệt ở những người từ 60 đến 80 tuổi. Nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng cứ mỗi điểm tăng lên trong chỉ số DII thì nguy cơ mắc bệnh tim mạch và tử vong sẽ tăng 8% .

Các rủi ro chuyển hóa tim mạch và xu hướng tử vong

Việc tiêu thụ nhiều thức ăn nhanh có liên quan đến nguy cơ tim mạch chuyển hóa bất lợi. Nồng độ HDL thấp hơn, trong khi triglyceride tăng lên. Đường huyết lúc đói, insulin huyết thanh và kháng insulin đều cho thấy xu hướng tăng. Sự gia tăng này rõ rệt hơn ở nữ giới, cho thấy quá trình trao đổi chất của nữ giới phản ứng mạnh mẽ hơn với thức ăn nhanh.

Mặc dù có xu hướng tích cực, tỷ lệ tử vong không tăng đáng kể khi lượng tiêu thụ thức ăn mang đi tăng lên. Ngược lại, chỉ số DII cao hơn lại liên quan đến tỷ lệ tử vong do mọi nguyên nhân cao hơn, với xu hướng tích cực đối với tử vong do bệnh tim mạch. Tuy nhiên, tác động này khá khiêm tốn.

Kết luận tổng quan

Việc tiêu thụ thức ăn nhanh thường xuyên hơn có liên quan đến tình trạng viêm nhiễm do chế độ ăn uống điều chỉnh theo năng lượng cao hơn và nguy cơ chuyển hóa tim mạch bất lợi. Giảm tần suất tiêu thụ thức ăn nhanh và giảm tiềm năng gây viêm nhiễm trong chế độ ăn uống có thể cải thiện sức khỏe chuyển hóa tim mạch ở cấp độ cộng đồng.

Nguồn:

1. NewsMedical Life Sciences
2. https://doi.org/10.1002/fsn3.71316